advocaat-kiezen

advocaat-kiezen: 10 praktische tips & nuttige informatie

Wat doet een advocaat

Een advocaat (of advocate) helpt mensen met problemen van juridische aard. Een advocaat wordt ook wel raadsheer of raadsvrouwe genoemd. Hij adviseert, bemiddelt, onderhandelt en procedeert voor zijn cliënt. Het beroep van advocaat is geregeld in de Advocatenwet uit 1952. Alle advocaten in Nederland zijn lid van de Nederlandse Orde van Advocaten. Zij moeten zich aan de beroepsregels houden. Dat betekent dat ze partijdig, onafhankelijk, deskundig, integer en vertrouwelijk moeten handelen. Met partijdig wordt bedoeld dat een advocaat altijd in het belang van zijn cliënt moet handelen. Het betekent niet dat hij het 100 procent eens moet zijn met zijn cliënt. Hij kan het ook niet eens zijn met zijn cliënt, en in dat geval kan hij adviseren om iets niet of anders te doen. Het in de arm nemen van een advocaat is soms verplicht en soms kun je er zelf voor kiezen (zie tip 3).

Als je niet bekend bent met de wet en de wettelijke regels, is het soms verstandig je te laten bijstaan door een advocaat. Ook als een geschil je emotioneel raakt en je gevoelens je in de weg staan rationele keuzes te maken. Een advocaat is een deskundige in de wereld van wettelijke regels, rechten en plichten. Hij heeft een rechtenstudie met goed gevolg afgerond en vervolgens een driejarige opleiding tot advocaat voltooid. Omdat wettelijke regels constant veranderen (door de politiek en de overheid), is een advocaat zich continu aan het bijscholen om op de hoogte te blijven van alle juridische ontwikkelingen. Een advocaat heeft beroepsgeheim en een verschoningsrecht. Als de rechter hem vertrouwelijke informatie over zijn cliënt vraagt, mag de advocaat weigeren er iets over te zeggen. Als een advocaat zich niet aan de beroepsregels houdt, kan hem door de tuchtrechter een berisping of waarschuwing worden gegeven. Zeer ernstige zaken kunnen zelfs leiden tot het tijdelijk of volledig uit zijn beroep zetten.

Jurist

Een jurist heeft met goed gevolg een universitaire studie Rechtsgeleerdheid afgerond. Hij of zij mag dan de titel ‘meester in de rechten’ (mr.) gebruiken. Een advocaat is altijd een jurist, maar een jurist is niet altijd tevens advocaat. Na een rechtenstudie kun je verder leren als advocaat. Je moet je dan als advocaat laten beëdigen en een stageperiode van drie jaar op een advocatenkantoor volgen onder leiding van een ervaren advocaat, de patroon. Vanaf het moment dat een jurist als advocaat beëdigd is, mag deze de beschermde titel van advocaat voeren. Vaak worden advocaten in opleiding ook advocaatstagiaire genoemd. In het eerste jaar van de stage volgt de advocaatstagiaire de Beroepsopleiding Advocatuur. De jaren daarna volgen nog vele cursussen. Na de stageperiode moet de advocaat zich steeds blijven bijscholen. Een Advocaat is automatisch lid van de Nederlandse Orde van Advocaten. Dit is een beroepsvereniging die er op toeziet dat de advocaat zich aan de beroepsregels houdt. Juristen zijn dus geen advocaat, als zij niet beëdigd zijn als advocaat, en geen stage lopen bij een advocatenkantoor en de diverse opleidingen volgen.

De meeste juristen werken als jurist bij rechtsbijstandverzekeraars. Ook de juristen die bij het Juridisch Loket werken, zijn geen advocaat maar wel jurist. De werkzaamheden van een jurist lijken veel op die van de advocaat. Een jurist kan ook gespecialiseerd zijn in een bepaald (of meerdere) rechtsgebied(en).  Een jurist behandelt de juridische belangen van zijn of haar cliënt en zal een juridisch geschil of juridische kwestie tot een zo goed mogelijk einde willen brengen. Hij adviseert de cliënt, schat de kansen in van een mogelijk proces en hij kan een proces voeren. Maar een jurist mag niet alle juridische procedures bijstaan. Er zijn procedures waarbij een advocaat verplicht is. Een voorbeeld daarvan is een echtscheidingsprocedure. 

Klacht over advocaat

Wanneer je het niet eens bent met de werkzaamheden of declaratie van de advocaat is het gebruikelijk dit eerst met de advocaat zelf te bespreken. Veel advocatenkantoren beschikken over een speciale interne klachtenprocedure. Als er een probleem is, kun je het kantoor daarom beter eerst vragen of er een klachtenprocedure is en hoe deze werkt. Wanneer er geen oplossing wordt geboden, kan men met de klacht terecht bij de Geschillencommissie Advocatuur. Deze commissie behandelt geschillen over de kwaliteit van de dienstverlening en geschillen over de hoogte van declaraties. De commissie behandelt ook verzoeken om schadevergoeding (tot een maximumbedrag van 10.000 euro).

De advocaat kan ook zelf de commissie benaderen om uitspraak te doen over onbetaalde declaraties. Je kunt de Geschillencommissie in principe alleen inschakelen als de betreffende advocaat is aangesloten bij de commissie. Is dat niet zo, dan kun je de klacht toch voorleggen aan de commissie op basis van Akte van Compromis. Wil de advocaat niet meewerken, dan kun je contact opnemen met de deken van de Orde van Advocaten van het arrondissement waar de advocaat werkt. Lukt het niet om via de commissie tot een gewenste oplossing te komen of wil deze niet meewerken aan een procedure bij de Geschillencommissie, dan kun aankloppen bij de Raad van Toezicht. Hierover moet men eerst contact opnemen met de Deken (voorzitter) van de Raad van Toezicht in het arrondissement waar de advocaat werkt. Lukt het de Deken van de Raad van Toezicht niet te bemiddelen, dan kan deze de klacht doorsturen naar de Raad van Discipline. Ten slotte is er nog mogelijkheid tot het indienen van hoger beroep bij het Hof van Discipline in ’s-Hertogenbosch. 

Mediator

In plaats van het inschakelen van een advocaat, kan men ook een mediator vragen om een juridisch probleem op te lossen. Een mediator behartigt niet de belangen van één partij, zoals een advocaat, en zal ook geen standpunt innemen, zoals een rechter. Hij zal vertrouwelijke gesprekken voeren met beide partijen om deze te stimuleren zelf een oplossing van het conflict te vinden. In de praktijk is gebleken dat mediation een prima manier is om juridische conflicten op een snelle en effectieve wijze op te lossen.

Het voordeel van mediation is dat je zelf invloed hebt op de oplossing van het conflict. Het doel is samen een oplossing te vinden. Bij een gerechtelijke procedure beslist uiteindelijk de rechter. Mediation is goedkoper dan procederen bij de rechtbank. Wel moet hierbij gezegd worden dat mediation kan mislukken en dat er dan alsnog een procedure kan volgen bij de rechtbank. Oplossing van een conflict via mediation is wat milder dan het voeren van een procedure bij de rechtbank. Mediation is dan ook verreweg de meest ideale keuze voor ouders met kinderen die in scheiding liggen. Het nadeel is dat een mediator nooit een beslissing kan afdwingen. Langslepende kwesties lenen zich ook niet goed voor mediation, omdat het conflict waarschijnlijk zich alleen nog maar langer voortsleept, terwijl de rechter met een einduitspraak de knopen kan doorhakken. Voor mediation moeten beide partijen willig zijn een einde aan het conflict te bereiken. Als een van de partijen weinig tot geen medewerking verleent, is het verloren tijd en waarschijnlijk nog erger, verloren geld. 

No cure no pay

In Amerika zijn er advocaten die op een no cure no pay basis werken. Ze worden alleen betaald als een vooraf afgesproken resultaat is behaald. In Nederland is het voor advocaten verboden op deze manier te werken. Het staat in de gedragsregels van de orde van advocaten. Juristen die niet werkzaam zijn als advocaat mogen wel op basis van no cure no pay werken. Ook rechtsbijstandverleners (die geen advocaat zijn) mogen dezelfde afspraak maken. Als je zeker bent van je zaak, is een no cure no pay basis echter minder rendabel. De kosten vallen vaak hoger uit dan de uiteindelijke declaratie bij het uurtarief. Laat je dus niet overrompelen door een jurist of rechtsbijstandverlener om een ongunstige regeling te treffen. Stel dat je een vordering hebt van 100.000 euro en je spreekt af voor een betaling van 30 procent bij een gewonnen zaak. Dat betekent dat je een bedrag van 30.000 euro mag betalen. Zou je het voor een normaal tarief hebben gedaan, dan zouden de kosten een flink stuk lager uitkomen. Zorg daarom dat je jezelf goed informeert over je rechtsvordering en win bijvoorbeeld ook eens tijdens een gratis kennismakingsgesprek informatie in over je kansen en dergelijke.

Incassobureaus mogen ook op een no cure no pay basis werken. Je kunt bijvoorbeeld afspreken dat je pas de rekening betaalt als de vordering is geïncasseerd. Het is een goede keuze als je niet zeker weet of de vordering te incasseren is en of je de zaak zult winnen. 

Orde van advocaten

De Nederlandse Orde van Advocaten (de Orde) is de beroepsvereniging van alle advocaten in Nederland. De Orde wordt bestuurd door een Algemene Raad die bestaat uit zes advocaten. De voorzitter is de landelijke deken, Jan Loorbach (sinds 1 maart 2010). De voorzitter wordt gekozen door het College van Afgevaardigden, een soort advocatenparlement van ongeveer 100 advocaten dat ook oordeelt over de besluiten van het bestuur. Deze 100 advocaten zijn ook weer gekozen door advocaten in hun regio. Bij de landelijke Orde werken 60 mensen en daarnaast zijn er 19 lokale Orden onder leiding van lokale dekens.

De Orde bedenkt en maakt regels voor alle advocaten in Nederland. Advocaten die zich niet aan de regels houden, moeten voor de tuchtrechter verschijnen. Nederland is opgedeeld in 19 arrondissementen en voor elk arrondissement wordt toezicht op de advocatuur gehouden door de lokale deken van de Orde van Advocaten. De Orde van Advocaten is niet alleen voor het houden van toezicht op advocaten. Ze heeft ook een adviserende functie. Het Ministerie van Veiligheid en Justitie stuurt alle wetsvoorstellen die te maken hebben met de advocatuur voor advies naar de Orde.

De Orde houdt hiermee de wetgeving voor advocaten uitvoerbaar. De Orde doet veel op het gebied van communicatie over de advocatuur. Ze communiceert over alle actualiteiten binnen de Orde en de advocatuur. Ze doet dit naar het grote publiek, media, de politiek, studenten en scholieren om zo een realistisch beeld van het beroep te schetsen en de bijzondere positie van de advocatuur in de Nederlandse rechtstaat te benadrukken. 

Pro deo in strafrecht

Een pro deo advocaat is een advocaat die voor het grootste gedeelte door de overheid wordt betaald. Er wordt door de overheid in dat geval een zogenaamde gefinancierde rechtsbijstand verleend. Je moet wel aan een aantal eisen voldoen. Niet iedereen krijgt een gratis advocaat toegewezen. Ten eerste moet je inkomen niet te hoog zijn: maximaal 24.900 euro per jaar voor alleenstaanden en 35.200 euro voor niet alleenstaanden. De jaarlijkse grens wordt ieder jaar door de overheid opnieuw vastgesteld. Ook zul je een eigen bijdrage moeten betalen. Helemaal gratis is de advocaat dus niet. Toch is een toegevoegde advocaat nog altijd vele malen goedkoper dan wanneer je het volle honorarium aan de advocaat zou moeten betalen. Afhankelijk van het inkomen zal de eigen bijdrage tussen 127 en 768 euro liggen. Voor een klein misdrijf of overtreding onder de 250 euro, kan geen pro deo advocaat worden ingeschakeld. Voor rechtskundig advies moet de vordering minstens 500 euro zijn. Voor rechtsbijstand in cassatie zal de vordering minimaal 1000 euro moeten bedragen. Pro deo advocaten verlenen geen rechtsbijstand in zaken van personen- en familierecht. Niet alle advocaten doen pro deo zaken, je kunt via het internet pro deo advocaten vinden via de zoekmachines. De pro deo advocaat vraagt rechtsbijstand aan om subsidie voor zijn dienstverlening te krijgen. Hij heeft daarbij wel een kopie van je legitimatiebewijs (ook die van je partner als je deze hebt), je burgerservicenummer (ook van je partner als je deze hebt) nodig plus alle documenten die je bezit die over het conflict gaan, bijvoorbeeld de dagvaarding. 

Wanneer een advocaat

In Nederland is iedereen verplicht een advocaat in de arm te nemen voor civiele procedures en familierechtzaken bij de rechtbank, het gerechtshof en de Hoge Raad. In strafzaken is een advocaat niet verplicht. Dus iedereen mag zich zelf verdedigen in een strafzaak. Voorbeelden zijn: rijden onder invloed of beschuldiging van mishandeling. Het is niet aan te raden een strafrechtzaak zonder advocaat te doen, want de rechter kan je immers veroordelen tot een (hoge) geldboete of een (lange) gevangenisstraf. Het is daarom belangrijk een goede verdediging te hebben bij een strafproces. Bovendien kun je in het strafrecht aanspraak maken op het recht van het inschakelen van een gratis advocaat, op kosten van de overheid. Het recht op een (gratis) advocaat is wettelijk bepaald, onder andere in artikel 6 van het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens. Het hoeft dus niet, want het is geen verplichting. In de praktijk schakelt de gemiddelde burger echter wel een advocaat in, omdat de advocaat de deskundige is op het gebied van het recht. Lees meer over de pro deo advocaat in het strafrecht in tip 4.

In enkele gevallen krijg je ambtshalve een advocaat toegewezen op last van de rechter. Bijvoorbeeld bij verdachten van een strafbaar feit die gevangen zijn gezet, of onder curatele gestelde minderjarigen en bij gedwongen opnames in psychiatrische inrichtingen. Bij de kantonrechter mag men voor procedures tot 25.000 euro zonder advocaat procederen. Ook voor kleinere, relatief eenvoudige strafzaken (rijden door rood licht) kan men zonder advocaat zijn woord doen voor de rechter. Ook bij bepaalde procedures tegen de overheid (bijvoorbeeld wijziging van een bestemmingsplan) is tussenkomst van een advocaat niet verplicht. 

Wat kost een advocaat

Een advocaat heeft geen vaste tarieven en mag zelf bepalen welke vergoeding hij vraagt. Breng het honorarium daarom meteen ter sprake bij het eerste gesprek. Sinds 1 januari 1994 kun je terecht bij een groot aantal advocaten voor een gratis kennismakingsgesprek. Een dergelijk gesprek kan tot een half uur duren. Vraag de advocaat om een schatting van de kosten te geven en uitleg (met schriftelijke bevestiging) van de manier waarop gedeclareerd gaat worden. Het kan zijn dat hij werkt met een uurtarief, maar misschien is het ook mogelijk een vast bedrag voor de hele zaak af te spreken. De kosten van een advocaat omvatten niet alleen zijn honorarium, er komen ook andere kosten bij zoals de kosten voor het procederen, de zogenaamde griffierechten. Vraag de advocaat of je in aanmerking komt voor een financiële tegemoetkoming van de overheid. Hij kan dat namelijk uitzoeken.

Het is voor een advocaat onmogelijk van tevoren een nauwkeurige schatting van de kosten te geven. Ieder procedure kan weer anders lopen. Een advocaat kan niet altijd precies bepalen hoeveel tijd hij aan een zaak zal besteden. Bij een langer lopende procedure is het normaal om tussentijds op de hoogte te worden gebracht van de financiële gevolgen. In Nederland mag een advocaat niet op de zogenaamde ‘no cure no pay’ basis werken. Een advocaat brengt dus altijd kosten in rekening, ook als verliezende partij. Wel kunnen er afspraken gemaakt worden over het uiteindelijke bedrag bij een verloren zaak. Er kan worden afgesproken dat de cliënt dan een lager bedrag betaald. Een advocaat moet volgens de beroepsregels een ‘billijk en gerechtvaardigd’ bedrag in rekening brengen. 

Welke advocaat

In Nederland mag iedereen zelf een advocaat kiezen. Bij een aanhouding krijgt men in eerste instantie wel een piketadvocaat toegewezen. Een piketadvocaat bezoekt in verzekeringgestelde verdachten en adviseert deze. Ook lichten zij familie in en regelen de eerste praktische bijstand. Die bijstand wordt verleend tot en met de voorgeleiding aan de rechter commissaris en eventuele verdere vervolging. Maar als je liever een andere als de toegewezen advocaat wilt, dan mag je daarom vragen. Je mag ook zelf een pro deo advocaat kiezen (als deze ook als pro deo advocaat werkt). Alle advocaten kunnen worden ingehuurd voor alle overzichtelijke zaken, maar er zijn ook advocaten die zich op een bepaald terrein hebben gespecialiseerd. Dat kan bijvoorbeeld in het strafrecht zijn, maar ook in familiezaken (scheidingen, voogdij) of arbeidsrecht (ontslagprocedures). Het kan, zeker in een ingewikkelde procedure, heel nuttig zijn de kennis en expertise van een specialist op het betreffende gebied te kiezen. Je kunt advocaten met een specialisatie via het internet vinden. Vraag de advocaat hoeveel zaken hij jaarlijks doet en hoe lang zijn ervaring is op het betreffende gebied. Advocaten met een specialisatie zijn vaak ook lid van een specialisatievereniging. Daarmee weet je dat ze naast de bijscholing via de Nederlandse Orde van Advocaten ook aan extra eisen voor kennis en ervaring in hun specialisatie voldoen.

Buiten dit alles is het natuurlijk ook belangrijk dat er een klik is met de advocaat. Als je niet in aanmerking komt voor financiële rechtsbijstand (een pro deo advocaat), omdat je inkomen te hoog is, dan kun je alsnog advocaten vergelijken om zo de goedkopere er uit te halen. Er zijn veel advocatenkantoren in Nederland en er valt dus veel te vergelijken. Maar let op: soms is goedkoop ook hier duurkoop. Je kunt beter een hoger uurloon betalen bij een grote rechtsvordering als deze advocaat bewezen heeft heel deskundig en goed te zijn op dat gebied dan dat je weinig geld hoeft te betalen voor een advocaat die misschien minder werk verricht. Vraag ook altijd goed naar de te verwachten totale kosten, zodat je niet achteraf voor onaangename verrassingen komt te staan.

Tips & Reacties

Deel je eigen tip over advocaat kiezen

En maak kans op een cadeaubon ter waarde van € 25!